غارهای استان کرمان

 

 

غار طُرَنگ (تُرنگ): این غار در مجاورت روستای طرنگ و کوه طرنگ در 70 کیلومتری شهرستان بافت و 230 کیلومتری جنوب غربی شهر کرمان واقع شده است. غار آهکی طرنگ به عنوان یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین غارهای استان کرمان در نوع خود بی‌نظیر و دارای مناظر و جلوه‌های طبیعی بسیار زیبا و پدیده‌های شگفت‌انگیز است. دهانه غار حدود 6 متر است و در ارتفاع حدوداً 3000 متری از سطح دریا واقع شده است. طول مسیر پیموده شده غار تقریباً 500 متر است و عرض راهروها و تالارهای آن از 1 تا 15 متر متغیر است. در انتهای غار حوضچه آبی وجود دارد. این غار در گذشته توسط هیئت کوهنوردی کرمان شناسایی و مسیرها و دالان‌ها و دهلیزهای غار علامت‌گذاری و برخی نام‌گذاری شده‌اند و در طول غار علائم و فلش‌هایی جهت راهنمایی افراد وجود دارد. پیمایش این غار مستلزم در اختیار داشتن تجهیزات فنی لازم است. در اعماق غار طرنگ دمای هوا در تمام فصول تقریباً معتدل و ثابت (بین 14 تا 20 درجه سانتی‌گراد) است و از تهویه نسبتاً خوبی برخوردار است به طوری که در هیچ نقطه از غار کمبود هوا و اکسیژن احساس نمی‌شود فقط به دلیل وجود گرد و غبار بهتر است از ماسک استفاده شود. در این غار تعداد قابل توجهی خفاش زندگی می‌کنند.

     

غار جفریز: این غار آهکی که با نام غار چشم سبز نیز شناخته می‌شود در 160 کیلومتری جنوب غربی شهر کرمان و 3 کیلومتری شرق روستای جفریز از توابع گوغر و در 52 کیلومتری شهر بافت قرار دارد. دهانه غار جفریز 10 متر ارتفاع دارد و مشخصه آن درِ ورودی آهنی بزرگی است که در دهانه غار توسط افراد محلی نصب شده است تا از تخریب غار و ورود حیوانات وحشی به درون آن جلوگیری نمایند. این غار میلیون‌ها سال قبل در زمان کرتاسه در زیر آب بوده است و طی سال‌ها سنگ‌های آهکی آن توسط آب شکسته شده و اشکال بسیار زیبایی را به وجود آورده است.

برای ورود به این غار زیرزمینی زیبا ابتدا باید از دهانه چاه مانندی به عمق  8 متر عبور کرد. این دهانه بر کوهی مشرف بر روستای نزدیک غار قرار دارد. پس از عبور از دهانه ورودی غار، تالار بزرگی قرار دارد که چندین انشعاب دارد و سه ورودی این تالار اصلی است. انشعاب‌های اصلی و برخی از دهلیزهای فرعی خود به تالارهای بزرگتری ختم می‌شود که در اقصی نقاط آن حوضچه‌های کوچک آب وجود دارد و در انتهای دهلیزها رودی زیرزمینی جاری است و از سقف و برخی دیواره‌ها آب جاری است. در بسیاری دهلیزها و تالارها استلاگمیت‌هایی وجود دارد که بر زیبایی غار افزوده است. عمق زیاد، جاری بودن آن در غار و موقعیت خاص منطقه شرایطی را ایجاد کرده است که ورود به غار بدون راهنما بسیار خطرناک است و پیمایش آن نیازمند همراه داشتن تجهیزات لازم است. این غار برای نخستین بار در میانه دهه 70 به طور کامل پیموده شده است و به دلیل هجوم بازدیدکنندگان به سوی این غار زیبا پس از کشف، متأسفانه تا حد زیادی قندیل‌های این غار تخریب شده‌اند.

جفریز در لغت به معنای مکانی است که دو رودخانه به هم می‌پیوندند و این نشان از پرآبی روستای جفریز دارد. طبیعت این روستا به حدی شگفت‌انگیز است که می‌توان آن را با روستاهای شمال کشور مقایسه نمود. کوه‌ها، دره‌ها و پیرامون رودخانه‌های این منطقه مملو از گیاهان خوشبو و درختان بادام و گردو است.

غار شعیب: غار شعیب در 18 کیلومتری غرب جیرفت و منطقه‌ای به نام مارون قرار دارد. در حوالی غار معدن مرمریت وجود دارد و وجود ماشین‌آلات صنعتی برای تخریب و استخراج از کوه و ضربات وارده از طریق دستگاه‌ها و انفجارهای معدن سبب شده است قسمتی از غار تخریب شود و علی‌رغم وجود امکانات بالقوه در این منطقه جهت ایجاد تأسیسات رفاهی، تفریحی، گردشگری و ورزشی، هیچ گونه اقدامی توسط مسئولین شهر جیرفت برای جلوگیری از تخریب منطقه صورت نگرفته است.

دهانه ورودی غار به سمت شمال است و یافتن آن نیاز به کمی بررسی و جستجو دارد. از دهانه غار باید به صورت نشسته و به آهستگی وارد شد. پس از آن یک شکاف شرقی- غربی وجود دارد که نور خورشید می‌تواند کاملاً در این شکاف تابیده شود. در انتهای غار دهانه دیگری وجود دارد که شبیه یک اطاق است و در آن قندیل‌هایی وجود دارند که چندان بلند نیستند. درون غار تعدادی خفاش دم‌دار و بسیار نادر زندگی می‌کنند که از نوع خفاش‌های بی‌آزار و حتی مفید می‌باشند. این جانوران از انواع حشرات که معمولاً آفت هستند تغذیه می‌کنند و به این ترتیب کمک بزرگی به کنترل جمعیت آفات کشاورزی می‌نمایند. این غار چندان پیچیده و طولانی نیست اما پیمایش آن نیازمند حضور شخص راهنما یا فردی آشنا به غارنوردی می‌باشد.

  

به اعتقاد مردم بومی منطقه این غار همان غار اصحاب کهف است که البته صحت و سقم این مطلب نیاز به بررسی بیشتر دارد ولی عده‌ای نیز بر این عقیده هستند که شعیب نام عارفی بوده که در این حوالی زندگی می‌کرده و برای عبادت به این غار رفت و آمد داشته است و به همین دلیل این غار مورد احترام اهالی منطقه است.

غار ایوب: کوه ایوب که غار ایوب در آن قرار دارد در جنوب شرقی شهر دِهَج در 50 کیلومتری جاده انار به شهر بابک واقع شده است و حدود 3200 متر ارتفاع دارد. در پایین کوه که نقطه آغاز صعود به غار است، سنگ بسیار بزرگی وجود دارد که به سنگ باراندازی معروف است زیرا زائرین فقط تا کنار این سنگ می‌توانند بیایند و بقیه راه را مجبورند پیاده طی کنند تا به مقصود خود برسند که در حدود یک ساعت زمان می‌برد. بنابراین بار و بنه خود را اینجا قرار می‌دهند و افرادی که نمی‌توانند صعود کنند در کنار این مکان اتراق می‌کنند.

غار ایوب بزرگ‌ترین غار آذرین ایران محسوب می‌شود و اصلی‌ترین مشخصه آن دهانه بسیار بزرگ غار در نیمه‌های کوه در ارتفاعی بالا است. دهانه این غار 50 متر طول و 40 متر ارتفاع دارد.

در گوشه‌ای از دیواره شرقی جریان باریک آبی از سقف دیده می‌شود و در پای این دیواره حوضچه‌ای کوچک ایجاد نموده است. کمی بالاتر در جهت حوضچه جایگاهی هموار و صاف قرار دارد که در مرکز آن چاله کوچک هاونگ مانندی وجود دارد که به «هاونگ یا حوص آرزو» معروف است و اعتقاد بر این است که افرادی که حاجتی دارند نیت نمایند و قطعه‌ای سنگ را داخل آن پرتاب نمایند اگر سنگ بعد از برخورد مستقیم به بالا و خارج از هاونگ پرتاب شد، آرزوی شخص برآورده می‌شود. در سمت جنوب غربی غار در داخل دیواره نازکی از صخره، سوراخی دایره مانند با قطر کم وجود دارد که به «سوراخ حلال و حرام» مشهور است و بازدیدکنندگان سعی می‌کنند با سر و به صورت خوابیده از آن عبور کنند. در میان حوضچه و سوراخ حلال و حرام، جایگاه‌هایی برای نشستن و استراحت زائرین وجود دارد که به منزلگاه معروف است. این مکان‌ها محل استراحت، به جا آوردن نماز و خوردن غذا است که البته در زمان‌های نه چندان دور بیشتر برای اتراق شبانه استفاده می‌شده ولی امروزه این کارکرد رو به تضعیف است و امروزه بیشتر برای استراحت کوتاه مدت و عبادت استفاده می‌شود. حدود 150 متر بالاتر از منزلگاه، زیارتگاه «بچه مهتابی‌ها» قرار دارد که گفته می‌شود شب‌های جمعه تعدادی کودک که به بچه مهتابی معروفند قرآن می‌خوانند و افراد حاضر در غار که معتقد باشند، می‌توانند بشنوند. در محل زیارتگاه محلی گود شده شبیه به ردّپای انسانی با فیزیک بدنی قوی وجود دارد که آن را منتسب به حضرت ایوب می‌دانند. در واقع عامل جذب معتقدین به این غار نیز همین امر می‌باشد.

غار چاه دریا: این غار در 15 کیلومتری غرب شهر داوران در مسیر رفسنجان- زرند قرار دارد. غار چاه دریا از دو فضای قیف مانند چسبیده به هم تشکیل شده است. قطر دهانه قیف بالایی حدود 60 متر و قطر پایین آن حدود 30 متر است. وجود گازهای دی اکسید کربن و سولفور هیدروژن حاصل از فعالیت گسل درونی منطقه از یک طرف و نفوذ آب‌های فرورو حاصل از بارندگی از طرف دیگر و آمیختگی ‌آن‌ها با یکدیگر و سپس خروج آب‌های اسیدی درونی بر اثر فشار بخار و گازهای منطقه گسلی از طریق درزها و خرده گسل‌های بالایی سبب آهک‌خوری مسیر و زایش این فضای عظیم شده است. دهانه چاه در گذشته به شکل امروزی نبوده است و در امتداد شیب منفی مخروط ناقص پایین‌تر پدید آمده و احتمالاً قطری حدود 4 متر داشته است به طوری که اهالی منطقه می‌توانستند جلوی دهانه آن بایستند و آب درون آن را نظاره کنند و حتی عمق آب را اندازه بگیرند. در واقع نام دریا که بر چاه نهاده شده در ارتباط با همین نظاره‌ها و اندازه‌گیری‌ها صورت گرفته است. دلیل دیگر تنگ بودن دهانه، اندازه‌گیری و ساختن مادرچاه قنات قدیمی روستای احمدآباد است که سپس سطح آب افت کرده و قنات خشکیده است. کانال قنات فوق از درون چاه قابل مشاهده است. دهانه قیف مانند فعلی بر اثر عوامل فرسایش و ریزش آوار پدید آمده است. در حال حاضر مشاهده آب در انتهای چاه ممکن نیست. چاه در سال 1354 خورشیدی معادل 100 متر عمق فضایی و 85 متر عمق آبی داشته است که با توجه به بهره‌برداری بی‌رویه از سفره‌های آب منطقه باید دچار افتی برابر با 30 متر شده باشد. آنچه به این چاه علاوه بر ارزشی که به عنوان یک پدیده دارد ویژگی خاص می‌بخشد، اندازه‌سنجی نوسان سطح ایستابی سفره‌های آب منطقه از طریق نوسان سطح ایستابی چاه دریاست که با پایین رفتن سطح ایستابی چاه می‌توان به افت سطح آق سفره‌های آب منطقه پی برد.

غار دلفارد: این غار در شهر دلفارد در 30 کیلومتری جاده جیرفت به ساردوئیه قرار دارد.

غار شب پره: این غار در شمال پارک ملی خبر در مسیر دره‌ای با همین نام در شهرستان بافت واقع شده است که منتهی الیه این دره به پایین قله چاه برف می‌رسد. طول این غار تقریباً 70 متر و قطر دهانه آن 30 متر و ارتفاع آن 15 متر می‌باشد. از زیبایی‌های داخل غار می‌توان به سنگ‌های آهکی کاملاً دگرگون شده اشاره نمود که به مرمر تبدیل شده‌اند. از دیگر زیبایی‌های این غار وجود قندیل‌هایی است که در صورت فراوانی بارندگی‌های سالانه، از سقف غار آب می‌چکد. در قسمت انتهایی غار چاهی وجود دارد که به وسیله انسان و به دلایل نامعلومی حفر شده است. بر روی دیواره انتهایی غار لکه‌های سیاه رنگی وجود دارد که اهالی محل آن را مومیایی می‌نامند که خاصیت معجزه‌آسایی در درمان شکستگی استخوان دارد. علت به وجود آمدن آن نفوذ آب در رگه‌های سنگ آهک و بیرون آمدن آن از سوی دیگر است.

مسیر رسیدن به غار بسیار آسان بوده و برای رسیدن به آن نیازمند صرف یک ساعت پیاده‌روی می‌‌باشد که همین امر سبب شده است هر سال تعداد زیادی از علاقه‌مندان از این مکان دیدن نمایند.

غار میرزا: غار میرزا در ارتفاع 2342 متری از سطح دریا در فاصله 32 کیلومتری شمال شرقی شهر رفسنجان قرار دارد.

این غار دارای هشت تالار اصلی و چهار تالار فرعی می‌باشد که هر کدام ویژگی‌های خاصی دارد. ورود به بخش میانی غار که 150 متر مربع مساحت دارد نیاز به فرود 90 متری در فضای معلق دارد. این غار با ویژگی‌های منحصر به فرد خود در میان غارهای کشور کم‌نظیر و در میان غارهای استان کرمان بی‌همتا است. تنوع رنگ و زیبایی قندیل‌ها که در طی میلیون‌ها سال به وجود آمده‌اند، سبب شگفتی بازدیدکنندگان می‌شود و ارتفاع برخی از آن‌ها به 4 متر می‌رسد و سقف تالار را به کف آن متصل می‌نماید. در تالار غربی غار فسیل جانوری وحشی دیده شده است که از دیگر شگفتی‌های غار محسوب می‌شود. همچنین در انتهای تالار شمالی برکه آبی به وسعت 250 متر مکعب قرار دارد که آب زلال و گوارایی در آن جریان دارد. در سقف تالار شمالی دهلیزی به طول 70 متر وجود دارد که ورود به آن مستلزم سنگ‌نوردی‌های متعدد است.

  

این غار از نظر فنی جزو غارهای سخت می‌باشد و برای پیمایش نیاز به تجهیزات کامل دارد. هوای درون غار گرم بوده و در تمام فصول سال و بدون محدودیت آب و هوایی امکان بازدید از غار فراهم می‌باشد.

از دیگر غارهای این استان غار داوران (رفسنجان)، غار ده بکری (بم)، غار یخ نیا (دامنه جنوبی کوه جوپار) و غار جواران (رابر)، می‌باشند.